Heddiw (1 Medi 2022), mae Llywodraethau Cymru a'r DU yn gwahodd ceisiadau am borthladd rhydd cyntaf Cymru, a ddylai fod ar agor erbyn haf 2023.
Ym mis Mai 2022, daeth Llywodraeth Cymru i gytundeb gyda Llywodraeth y DU i sefydlu Rhaglen Porthladdoedd Rhydd yng Nghymru.
Cytunodd Gweinidogion Cymru i gefnogi polisïau porthladdoedd rhydd yng Nghymru yn dilyn cytundeb Llywodraeth y DU y byddai'n ateb galwadau Llywodraeth Cymru y byddai'r ddwy lywodraeth yn gweithredu fel 'partneriaeth gyfartal' i sefydlu porthladdoedd rhydd yng Nghymru.
Hefyd, cytunodd Gweinidogion y DU hefyd i ddarparu hyd at £26 miliwn o gyllid cychwynnol heb fod yn ad-daladwy ar gyfer unrhyw borthladd rhydd a sefydlwyd yng Nghymru, fel y cytundebau a gynigir i bob un o borthladdoedd rhydd Lloegr a’r Alban.
Bydd porth rhydd yng Nghymru yn barth arbennig gyda buddion gweithdrefnau tollau symlach, rhyddhad ar dollau tramor, manteision treth, a hyblygrwydd datblygu.
Mae Llywodraethau Cymru a'r DU wedi cydweithio i ddylunio model porthladdoedd rhydd a fydd yn cyflawni tri phrif amcan y mae'n rhaid i ymgeiswyr eu bodloni:
- Hyrwyddo adfywio a chreu swyddi o ansawdd uchel.
- Sefydlu'r Porthladd Rhydd fel canolfan genedlaethol ar gyfer masnach a buddsoddi byd-eang ar draws yr economi.
- Meithrin amgylchedd arloesol.
Fel rhan o broses gystadleuol deg ac agored i benderfynu ble y dylid gweithredu'r polisi yng Nghymru, mae Llywodraeth Cymru a Llywodraeth y DU heddiw yn cyhoeddi prosbectws: Rhaglen Freeport yng Nghymru: prosbectws cynnig, sy'n nodi'r amcanion polisi y mae'r ddwy lywodraeth yn ceisio eu cyflawni drwy sefydlu'r Rhaglen Porthladdoedd Rhydd, a'r paramedrau ar gyfer sut y bydd ceisiadau'n cael eu hasesu.
Mae'r broses gynnig yn agor heddiw (Dydd Iau 1 Medi 2022). Bydd gan ymgeiswyr 12 wythnos i gwblhau a chyflwyno eu ceisiadau. Rhaid cyflwyno cynigion erbyn 6pm ddydd Iau 24 Tachwedd 2022.
Bydd y cais llwyddiannus yn cael ei gyhoeddi ddechrau gwanwyn 2023, gyda'r porth rhydd yn cael ei sefydlu erbyn haf 2023.
I gael rhagor o wybodaeth, ewch i: