BEACON ILLUME

1.    Cyflwyniad

“Dwi wedi byw yma drwy gydol fy mywyd bron a doedd gen i ddim syniad y byddwn i'n gallu gweld y lle yma mewn goleuni gwahanol. Mae'n eich swyno o'r newydd.” 

Roedd Illumine yn brosiect hyfforddi celfyddydau digidol 18 mis ar gyfer 'Gwneuthurwyr Delweddau' (pobl ifanc 16-25 oed) oedd yn cael ei reoli a’i gydlynu gan Peak ar ran Cyngor Sir Powys. Ar ôl dechrau yng Ngwanwyn 2018, gweithiodd y Gwneuthurwyr Delweddau yn agos gydag artistiaid proffesiynol a gweithwyr proffesiynol y diwydiant i 'ail-ddychmygu' Bannau Brycheiniog a'r ardal ehangach, gan greu cynnwys digidol newydd a gwreiddiol i'w arddangos yn y Gaer yn Aberhonddu, prosiect cyfalaf a gynhaliwyd gan Gyngor Sir Powys. Mae'r prosiect cyfalaf hwn yn ailfodelu hen Amgueddfa Brycheiniog a'r safle o'i chwmpas fel canolfan ddiwylliannol newydd sy'n cwmpasu llyfrgell, amgueddfa, oriel, swyddfa wybodaeth i dwristiaid, a chyfres o gyfleusterau cymunedol pwrpasol.

Roedd prosiect Illumine yn cynnwys gweithdai, cyfnodau preswyl byr, teithiau, ymweliadau stiwdio, a ffilmio lleoliad gan ymateb i rinweddau unigryw'r dref a'r ardal gyfagos. Cydweithiodd y Gwneuthurwyr Delweddau ag artistiaid uchelgeisiol, gan ganolbwyntio ar y rhai yr oedd eu harfer artistig yn cwmpasu defnydd creadigol o dechnolegau digidol i archwilio themâu gan gynnwys twristiaeth gynaliadwy, llên gwerin, daeareg, creffteg, gofod cyhoeddus, ffasiwn, dwyieithrwydd a hunaniaeth.
Roedd y prosiect hwn yn canolbwyntio ar ddatblygu sgiliau, ond roedd hefyd yn gyfle i bobl ifanc gyfarfod â chyfoedion o'r un anian mewn ardal wledig. Roedd mentora un-i-un gyda'r Cynhyrchydd Cyswllt Morag Colquhoun yn caniatáu i bobl ifanc nodi a datblygu sgiliau a rhwydweithiau. Mae Peak wedi ymrwymo i gefnogi'r ymarferwyr newydd hyn i ddilyn gyrfaoedd creadigol drwy waith prosiect pellach yn y dyfodol.

“Mae Illumine wedi fy ysgogi i wneud gwaith celf, ac mae gweithio gydag artistiaid proffesiynol yng Nghymru wedi gwneud i mi deimlo bod gyrfa yn y celfyddydau yn gynllun, nid yn llwybr delfrydol.”

Dylid edrych ar yr astudiaeth achos hon ochr yn ochr â'r darn terfynol o ffilm a wnaed gan Wneuthurwyr Delweddau Illumine https://vimeo.com/397978559 

2.    Her

Mae tref farchnad Aberhonddu yn dibynnu'n helaeth ar dwristiaeth a'r effaith gysylltiedig ar yr economi, swyddi a busnesau lleol. Heb ganolfan bwrpasol i ymwelwyr, mae llawer iawn o gwsmeriaeth werthfawr yn debygol o gael ei golli. Mae gwaith ymgysylltu â rhanddeiliaid yn natblygiad prosiect Hwb Diwylliannol Aberhonddu - y Gaer - yn hirsefydlog, yn gofyn llawer, ac yn eang; mae cryn bryder ynghylch y difrod posibl y bydd cael gwared ar y Ganolfan Groeso i Ymwelwyr yn ei achosi i'r dref, y rhanbarth a'r economi.

Mae amrywiaeth eang o unigolion, grwpiau a sefydliadau yn gefnogwyr brwd o gynllun Hwb Diwylliannol Aberhonddu ac maen nhw’n awyddus i'w weld yn llwyddo i ddiwallu anghenion a chyflawni uchelgeisiau'r gymuned. Deallir y rhagwelir dibyniaeth yn y dyfodol ar wirfoddolwyr i ddarparu rhywfaint o ryngweithio wyneb yn wyneb ag ymwelwyr ac aelodau'r gymuned, ond ni fydd hyn yn hawdd i'w reoli na'i gefnogi. 

Am y rhesymau hyn, crëwyd y prosiect heb unrhyw gywilydd i ddarparu 'gwybodaeth i ymwelwyr' ond mewn ffordd arloesol, greadigol a chynaliadwy newydd gan ddefnyddio technoleg ddigidol, heb fod yn ddibynnol o gwbl ar staff cyflogedig ac ar ei ffurf ar ddelwedd. Bydd y 'cynnyrch' sydd ar gael i'r cyhoedd yn uniongyrchol, yn ysbrydoledig ac yn ddiddorol – gan gyfleu darlun o Sir Frycheiniog a Bannau Brycheiniog fel lle i'w fwynhau, lle i aros a threulio amser. Mae'r cynnwys gweledol yn ysgogi ymatebion greddfol ac emosiynol mewn gwylwyr gan annog pobl i archwilio, darganfod a phrofi'r hyn sydd gan yr ardal i'w gynnig.

Ymhellach, nodwyd bod angen i bobl ifanc sy'n byw mewn ardaloedd gwledig sydd â diddordeb yn y diwydiannau creadigol gael cipolwg ar ymarfer proffesiynol, a'r cyfle i ddatblygu sgiliau ymarferol wrth greu, cynhyrchu a chyflwyno cynnwys digidol, gyda chefnogaeth gweithwyr proffesiynol, ar safon lefel diwydiant. 

Bwriad prosiect Illumine oedd ateb y ddwy her ar y cyd: nid yn unig yr angen i ddarparu cynnwys diddorol ac addysgiadol sy’n adlewyrchu gorffennol, presennol a dyfodol Bannau Brycheiniog a'r ardal gyfagos yn y ganolfan ddiwylliannol newydd, ond hefyd i alluogi pobl ifanc i gael gwell dealltwriaeth a datblygu sgiliau sy'n eu galluogi i adeiladu rhwydweithiau a datblygu hyder i greu gyrfaoedd creadigol cynaliadwy yng nghefn gwlad Cymru.

3.    Atebion

Bwydodd Illumine i mewn i brif gynllun Hwb Diwylliannol Aberhonddu, y Gaer, a ffurfiodd gynnwys ac adnoddau sydd bellach yn yr adeilad newydd ac yn cael eu rheoli fel rhan o weithrediad newydd a pharhaus y cyfleuster cyhoeddus. Mae cynnwys Illumine wedi'i ymgorffori yn y cyfleuster ac mae’n ffurfio calon y ganolfan (drwy daflunydd a sgrin fawr yn ogystal â sgrin fflat, llai o faint). Mae'r gallu yno i ddiweddaru ac adnewyddu'r golygu, gan ychwanegu deunydd newydd i'r seilwaith digidol pan fydd ar gael, gan gynnal cynnwys sy'n esblygu. 

Fe wnaeth Canolfan Groeso Aberhonddu (TIC), oedd yn cael ei werthfawrogii’n fawr gan ymwelwyr a phobl leol fel ei gilydd, gau yn 2018 fel rhan o fesurau i gyflawni arbedion effeithlonrwydd cyllidebol sy'n ofynnol gan y Cyngor. Ar ôl i'r Gaer agor ym mis Rhagfyr 2019, daeth yr adeilad yn bwynt ychwanegol o wybodaeth i ymwelwyr  yn ogystal â’r siop newydd, 'Croeso i Aberhonddu', gerllaw. 

O'r herwydd, mae'r Gaer yn cynnig dewis arall naturiol fel atyniad i ymwelwyr ac aelodau'r gymuned sy'n chwilio am wybodaeth. Nid oes unrhyw adnodd wedi'i gynllunio i ddarparu hyn fel rhan o'r cynllun, ar ffurf seilwaith cyfleusterau, staff, na chyllideb. Fodd bynnag, roedd disgwyliad cynhenid y byddai'r ganolfan yn darparu math o wasanaeth yn lle'r hyn oedd wedi'i golli.

4.    Budd

Cyfranogiad: Roedd y prosiect yn offeryn ymgysylltu i'r Gaer gynnwys pobl ifanc yn y prosiect lleol pwysig hwn, gan sicrhau y gallai eu llais gael ei glywed a'i wreiddio yn yr adeilad newydd, a gan annog eu cyfranogiad a'u mynediad i'r Hwb newydd yn y dyfodol. Mae gan y bobl ifanc a gymerodd ran yn y prosiect fwy o ymdeimlad o berchnogaeth dros yr adeilad, ac maen nhw'n fwy tebygol o gael mynediad at ei wasanaethau yn y dyfodol.

Hyfforddiant: Er bod y Gaer yn diwallu anghenion cymunedau, busnesau ac ymwelwyr lleol, roedd Illumine yn ateb angen a galw i alluogi pobl ifanc cefn gwlad sydd â diddordeb yn y diwydiannau creadigol i gael mynediad, a mewnwelediad i ymarfer proffesiynol a datblygu sgiliau ymarferol wrth greu, cynhyrchu a chyflwyno cynnwys digidol, gyda chefnogaeth gweithwyr proffesiynol, ar lefel y diwydiant. 

Cynnwys: Mae'r cynnwys digidol sy'n cael ei greu yn arloesol, yn ysbrydoledig, ac yn ddilys – wedi'i wneud gan bobl ifanc sy'n byw, yn gweithio, ac sydd wedi cael eu magu yn yr ardal. Gwnaed portffolio mawr o waith (gweler y Canlyniad isod) sy'n golygu y gall y cynnwys yn y Gaer gael ei adfywio'n barhaus ar gyfer ymwelwyr, busnesau a'r cymunedau sy'n defnyddio'r ganolfan ddiwylliannol.

5.    Canlyniad

Allbynnau'r prosiect:

• Ffilm derfynol, a grëwyd gan y gwneuthurwyr delweddau. Roedden nhw wedi curadu detholiad o allbwn portffolio'r prosiect wedi'i gyfuno â thrac sain
• Portffolio o ddelweddau ffotograffig llonydd, ffilm ddigidol, animeiddio, stop-symud a lluniau treigl amser, yn ogystal â phrintiau a lluniau drôn. Mae'r corff hwn o waith bellach yn cael ei ddangos mewn arddangosfa ddigidol o fewn atriwm cyhoeddus mawr y Gaer, gyda digon o gyfleoedd ar gyfer adnewyddu a chylchdroi cynnwys oherwydd y nifer fawr o asedau a gynhyrchwyd gan bobl ifanc yn ystod y prosiect.
• Gosod seilwaith digidol yn y Gaer i arddangos y cynnwys sy'n cynnwys taflunydd laser eglur iawn wedi'i leoli i'w arddangos ar sgrin bwrpasol wedi'i osod ar wal (tua. 4m x 6m) a sgrin aml-gyfrwng, gyda chlustffonau integredig i alluogi ymwelwyr i wrando ar y trac sain, a oedd yn allbwn arbennig o lwyddiannus ac arloesol a grëwyd gan y gwneuthurwyr delweddau.

Yn ogystal â'r Gaer, y ganolfan gymunedol, mae 'canolfan gymunedol' yn bodoli ar ffurf y cyfranogwyr a oedd yn rhan o brosiect Beacon Illumine. Er nad yw'r Gwneuthurwyr Delweddau wedi gallu cyfarfod â'i gilydd yn gorfforol am y rhan fwyaf o 2020 oherwydd Covid-19, mae ganddynt gynlluniau i barhau i gwrdd fel grŵp o artistiaid ifanc sy'n dod i'r amlwg, gan weithredu fel grŵp cymheiriaid ar gyfer rhannu gwaith/datblygu gwaith newydd a chydweithio. Mae hwn yn ganlyniad gwych i'r prosiect, yn enwedig gan fod llawer o gynlluniau'r bobl ifanc naill ai wedi newid neu wedi cael eu gohirio oherwydd Covid-19. Mae llawer ohonynt yn cyfarfod yn rhithiol dros Zoom/Teams yn y cyfamser.