Cyflwyniad i’r Prosiect - Diogelu uned gynhyrchu bîff - Croesawu technoleg i gynyddu llwyddiant wrth gyflawni gofynion targed

Mae Geraint Evans, Fferm Penrallt, yn pesgi 400 o wartheg Friesian du a gwyn croes a Hereford/Aberdeen croes bob blwyddyn. Mae’r gwartheg yn cael eu prynu gan gyflenwyr gwahanol rhwng 24-30 mis oed. Mae’r gwartheg yn cael eu pwyso ar ôl cyrraedd, a bob 3-4 wythnos wedi hynny, a chyn cael eu hanfon i’r lladd-dy.

Nid yw’r fferm yn cael trafferth cyrraedd y pwysau a’r graddau gofynnol (3 neu 4L) ond byddai’r ffermwr yn awyddus i redeg system fwy effeithlon, drwy ddadansoddi DLWG a defnyddio porthiant yn y ffordd orau posibl. Bydd y prosiect yn cynnwys technoleg EID, mesur DLWG a thechnoleg delweddu thermol newydd i gynyddu pesgi a rheoli unrhyw broblemau iechyd.

Yn 2018, cymerwyd tri thoriad o silwair a phrynwyd 250 tunnell o haidd sych am £150/tunnell.  Mae’r gwartheg yn cael eu bwydo ar ddognau stôr wedi’u cymysgu gyda silwair wedi’i dyfu gartref. Bydd mwyafrif y gwartheg yn dod i mewn yn ystod mis Medi, Hydref a mis Tachwedd.  Maent yn cael eu cadw ar y fferm am 4-5 mis neu hyd nes y byddant wedi cyrraedd y pwysau gofynnol. 

Mae ffermwyr sy’n pesgi gwartheg stôr yn aml yn wynebu prisiau ansicr ar y farchnad a phrisiau nwyddau cyfnewidiol. Mae llyfryn John Nix Farm Management Pocketbook 2016 yn amlygu’r gwahaniaeth sylweddol y mae ffermwyr pesgi gwartheg stôr yn ei wynebu drwy gydol y flwyddyn. Mae’r elw gros cyfartalog y pen ar gyfer gwartheg stôr sy’n cael eu pesgi yn yr haf yn £168, ac mae systemau gwartheg llaeth stôr yn gwneud colled o £4 y pen ar gyfartaledd. Mae pethau ychydig yn wahanol gyda gwartheg stôr sugno, gyda gwartheg sydd wedi’u pesgi yn yr haf yn derbyn elw gros o £348 y pen, a’r rhai sy’n pesgi yn y gaeaf yn derbyn £24.

Mae proseswyr bîff yn tynhau eu gofynion. Bydd cynnwys pwysau carcas gofynnol a gofynion gorchudd braster y proseswr yn y cynllun, ynghyd â chynyddu ymgysylltiad rhwng y ffermwr a’r proseswr, yn gwella canlyniadau ariannol ar gyfer y ffermwr.   Bydd defnyddio’r gofynion terfynol a gweithio am yn ôl er mwyn cynllunio dognau bwyd drwy gydol y cyfnod magu a phesgi yn caniatáu’r ffermwr i gyrraedd targedau a sicrhau eu bod yn pesgi gwartheg yn fwy effeithlon heb wynebu unrhyw gosbau ariannol.

 

Beth fydd yn cael ei wneud:

Bydd gwaith y prosiect yn cael ei rannu’n dair rhan.

 

  1. Asesiad gwaelodlin o iechyd y fuches cyn dechrau ar y prosiect

Defnyddio milfeddyg y ffermwr i ddarparu glasbrint o gynllun iechyd ar gyfer arfer dda o ran rheoli iechyd y system gynhyrchu bîff. Ar gyfer unrhyw anifeiliaid a brynir i mewn, mae’n bosibl y byddai angen ystyried materion megis Johne’s, TB, llyngyr a pharasitiaid yn ogystal â’r angen posibl ar gyfer brechlyn IBR pan fo anifeiliaid yn cael eu cymysgu o sawl ffynhonnell.

Yn ystod y cam hwn yn y prosiect, byddai modd cynnal cyfarfodydd cynnydd i amlygu meysydd allweddol lle gallai ffermwyr asesu materion iechyd gwartheg ar gyfer y rhai a brynir i mewn.

 

  1. Cynllunio maeth 

Byddwn yn cynnal asesiad o’r dogn a ddefnyddir cyn dechrau’r prosiect (Dogn Cytbwys Cymysg (TMR) ar hyn o bryd) a chymharu costau gyda dognau newydd. Bydd maeth yn cael ei werthuso’n fanwl, gyda maethegydd yn cael ei benodi i oruchwylio’r dognau bob mis. Bydd samplau silwair o’r clamp yn cael eu dadansoddi bob mis a bydd unrhyw addasiadau’n cael eu gwneud i’r dogn yn unol â hynny. Bydd data o’r system EID/pwyso yn cael ei ddefnyddio i addasu dognau a bydd costau llawn y dognau’n cael eu cofnodi er mwyn creu dadansoddiad elw o fuddsoddiad ar ddiwedd y prosiect. Byddwn hefyd yn anelu at sicrhau’r proffidioldeb gorau posibl yn ystod wythnosau olaf y broses besgi drwy edrych ar graff DLWG gyda chostau bwydo ac anelu at werthu’r anifail cyn i’r ddwy linell groesi.  Byddwn yn defnyddio Hefin Richards fel Ymgynghorydd Maeth Arbenigol.

 

  1. Cyflwyno technoleg i’r system

Mae Geraint yn awyddus i weld sut y gellid integreiddio technoleg EID a phwyso rheolaidd i’r system er mwyn cynorthwyo i fonitro perfformiad ffisegol a hwyluso’r broses o wneud penderfyniadau ariannol. Bydd system a darllenydd EID newydd a gweithredol  yn cael ei ddefnyddio i fonitro pwysau gwartheg bob pythefnos i fonitro DLWG. Bydd y data’n cael ei adrodd yn ôl i’r maethegydd er mwyn sicrhau bod y dogn yn cyflawni canlyniadau.

Bydd y system darllenydd pwysau/EID yn galluogi’r ffermwr i ganfod anifeiliaid sy’n perfformio’n wael yn gynt, gan ei alluogi i wneud gwell penderfyniadau rheolaeth ar y fferm.