Defnyddio gypswm i wella strwythur y pridd - Diweddariad Terfynol
Canlyniadau allweddol:
- Ni ddangoswyd elw a gafwyd o ganlyniad i fuddsoddi yn y tymor byr o wasgaru gypswm o dan yr amodau treialu hyn.
- Mae lefelau magnesiwm uchel sy'n gysylltiedig â strwythur pridd diraddiedig yn arwain at ddraenio gwael ac yn y pen draw, cynyddodd y risg o ddŵr ffo ac erydu.
- Gall priddoedd â threiddio isel waethygu colli maetholion, yn enwedig o dan amodau glawiad uchel.
- Gall glaswelltir sy’n tanberfformio’n barhaus gynyddu costau llafur/amser ar gyfer rheoli pori ac ail-hadu dros amser.
Mae’r treial yn dangos bod yn rhaid mynd i'r afael â chywasgiad yn gorfforol yn gyntaf, cyn y gall mewnbynnau gypswm gynnig elw.
Cefndir:
Mae'r prosiect hwn yn canolbwyntio ar fynd i'r afael â her gyffredin: sef strwythur y pridd gwael mewn priddoedd clai uchel, yn benodol y rhai sydd â lefelau magnesiwm uchel. Mae priddoedd clai uchel yn aml yn dioddef o strwythur gwael oherwydd lefelau magnesiwm uchel.
Mae affinedd rhwymo cryf magnesiwm yn cywasgu gronynnau clai, gan greu pridd trwchus, gludiog gyda mandyllau bach. Mae hyn yn cyfyngu ar lif dŵr ac aer, yn rhwystro twf gwreiddiau, ac yn lleihau argaeledd maetholion, fel ffosffad.
Mae'r prosiect hwn yn mynd i'r afael â'r mater trwy wasgaru gypswm (calsiwm sylffad). Mae gypswm yn cyflwyno calsiwm, sy'n disodli rhywfaint o'r magnesiwm ar y gronynnau clai. Mae hyn yn gwella'r gymhareb calsiwm-i-fagnesiwm, gan annog y gronynnau clai i glystyru gyda'i gilydd mewn strwythur mwy agored, mandyllog. Y nod yw lliniaru cywasgu, gwella iechyd y pridd, a gwella cynhyrchiant y glaswelltir.
Pwrpas y gwaith:
Yn y treial hwn, gwasgarwyd gypswm i adran ddynodedig o'r llwyfan pori. Y prif nod oedd gwerthuso ei effeithiolrwydd wrth wella'r gymhareb Calsiwm/Magnesiwm, ac o ganlyniad dileu'r haen bridd gyfyngol, gan arwain at well strwythur pridd a chynhyrchiant glaswelltir gwell o bosibl.
Yr hyn a wnaethom:
Rhannwyd tri chae, gyda mathau o bridd tebyg, yn eu hanner gydag un hanner yn cael gypswm, tra bod yr hanner arall heb ei drin, gan wasanaethu fel rheolaeth, Ffigur 1.
Ffigur 1 - Tri chae wedi'u rhannu'n eu hanner i greu 6 llain. 'G' - Gypswm. 'No G/Dim G' - rheolaeth.
Gwnaed y gwasgariad cyntaf o Gypswm ar 17 Mai 2024 ar 20l/ha a'r ail wasgariad ar 28 Medi 2024 ar 10l/ha, gan gostio £81/ha ar gyfer y cynnyrch yn unig.
Ffigur 2: Gwasgaru gypswm yn Greenhall yn 2024
Cyn ac ar ôl gwasgaru, casglwyd y data canlynol o'r chwe llain (gyda phob llain wedi'i rannu'n dair ardal ar gyfer y VESS a'r ymdreiddiad dŵr):
- Cymerwyd samplau pridd i bennu crynodiadau cychwynnol magnesiwm a chalsiwm.
- Cynhaliwyd Asesiad Gwerthusiad Gweledol o Strwythur y Pridd (VESS) i werthuso strwythur y pridd yn weledol, gan gynnwys sefydlogrwydd agregau, mandyllogrwydd, a datblygiad gwreiddiau.
- Defnyddiwyd Prawf Ymdreiddiad Dŵr i fesur y gyfradd y mae dŵr yn treiddio i'r pridd, gan ddarparu arwydd o fandyllogrwydd cyfredol y pridd a lefelau cywasgu.
Canlyniadau:
Roedd pob un o'r chwe ardal yn dangos lefelau pH mewn ystod dda ar gyfer glaswelltir, heb angen calch. Mae lefelau ffosfforws a photasiwm yn gyson uwch nag argymhellion RB209, heb unrhyw ofyniad uniongyrchol am P neu K ychwanegol.
Mae cywasgu ar draws y lleiniau treial yn cael ei achosi gan gyfuniad o bwysau da byw a thraffig peiriannau, gan arwain at le cyfyngedig i’r mandyllau, draenio gwael, a symudiad dŵr araf. Mae asesiadau gweledol o’r pridd a phrofion ymdreiddiad yn tynnu sylw at weithrediad cyfyngedig y pridd o dan yr amodau presennol. Mae lefelau magnesiwm yn uchel mewn sawl cae, yn enwedig yng Nghae’r Meillion a'r Cae Mawr, a all waethygu cywasgu, ac mae'n gyson ag arsylwadau maes o ymdreiddiad gwael a draeniad cyfyngedig.
VESS: Ar y cyfan, nid oedd unrhyw wahaniaethau amlwg rhwng yr ardaloedd wedi'u trin a'r ardaloedd heb eu trin.
Profion Ymdreiddiad: Er bod rhai gwahaniaethau rhwng lleiniau, ni welwyd unrhyw welliant clir mewn ardaloedd a gafodd eu trin â gypswm.
Er y gall gypswm helpu i wella strwythur y pridd trwy ddisodli magnesiwm gormodol ac ategu agregu gwell, ymddengys nad oedd hyd byr y treial a'r defnydd o un dull gwasgaru yn unig yn cael unrhyw effaith tymor byr, gan ei gwneud hi'n anodd canfod ei wir effaith. Gallai dewisiadau amgen fel gypswm mwynol a gaiff ei wasgaru mewn swmp fod yn werth eu harchwilio.
Mae'r canlyniadau'n awgrymu y gallai fod angen technegau adfer mecanyddol, gan gynnwys awyru wyneb y pridd neu godi gwyndonnydd i dorri haenau cywasgedig yn gorfforol. Gallai'r rhain weithio ar y cyd â gypswm i adfer strwythur mandyllau ac, os gellir gwella'r cydbwysedd calsiwm-magnesiwm, gallent helpu i gynnal yr enillion hyn dros amser.
Ffigur 3: Strwythur pridd yng Nghae Mawr, Greenhall yn 2025
Sut i roi hyn ar waith ar eich fferm chi:
- Nodwch fannau cywasgu problemus - Cerddwch drwy’r caeau a defnyddiwch raw neu dreiddiadur i wirio strwythur y pridd - rhowch sylw i olion olwynion, pyrth, ac ardaloedd â phori trwm.
- Dewch i adnabod eich cemeg pridd - Defnyddiwch brofion pridd rheolaidd i wirio am anghydbwysedd maetholion—yn enwedig lefelau magnesiwm.
- Rhowch gynnig ar Gypswm mewn ffordd feddylgar - Dechreuwch gydag ardal fach i arsylwi unrhyw welliannau strwythurol neu ymdreiddiad dros amser.
- Ewch i'r afael â'r Cywasgu Corfforol - Defnyddiwch dechnegau adfer sy'n addas i'r cywasgu a nodwyd.
- Cynlluniwch ar gyfer gwytnwch hirdymor– Dylid monitro ardaloedd risg uchel bob blwyddyn i ddal problemau yn gynnar—gall strwythur gael ei adeiladu’n araf ond ei golli’n gyflym.