Cornwal Uchaf Diweddariad ar y prosiect: Mis Hydref 2025

Beth sydd wedi cael ei wneud?

Dechreuodd y prosiect ym mis Ebrill ar fferm Cornwal Uchaf, sy’n ceisio cynyddu canran sganio heffrod sy’n lloia am y tro cyntaf heb ddefnyddio ffrwythloni artiffisial (AI), ac mae’r prosiect bellach wedi cwblhau’r cam terfynol. Y nod oedd defnyddio technegau dethol cyn bridio a rheoli maetholion i annog cyfraddau beichiogi uchel.

Mae prif weithgareddau a chanlyniadau’r prosiect hyd yma yn cynnwys:

• Mis Ebrill: Cafodd heffrod Limousin croes eu dethol ar gyfer addasrwydd bridio ar ôl eu pwyso, sgorio’r pelfis a chynnal archwiliadau ar y llwybrau atgynhyrchu. Cafodd y grŵp hefyd ei sgrinio ar gyfer y prif glefydau heintus, gan gynnwys Neospora, rhinotracheitis buchol heintus (IBR), a dolur rhydd firysol buchol (BVD), i ddiogelu iechyd y fuches.
• Mis Gorffennaf/Awst: Yn dilyn cyfnod o naw wythnos gyda’r tarw, cafodd yr heffrod eu sganio i ganfod llwyddiant beichiogi.
• Mis Medi: Cafodd canlyniadau’r sganio eu casglu ynghyd a’u dadansoddi. Roedd canlyniadau cychwynnol yn dangos bod 4 o’r 11 heffer Limousin croes yn gyflo.

Camau nesaf

Mae’r pedair heffer y cadarnhawyd eu bod yn feichiog bellach wedi cael ei symud i brif grŵp rheoli’r fuches. Bwriedir cynnal diagnosis beichiogrwydd terfynol ar gyfer y saith heffer sy’n weddill ym mis Rhagfyr.

Bydd canlyniadau’r sganio ym mis Rhagfyr yn dyngedfennol er mwyn cadarnhau nifer yr heffrod a fagwyd ar y fferm gartref sy’n ymuno â’r fuches bîff y flwyddyn nesaf. Wedi hynny, bydd penderfyniad ynghylch yr heffrod gwag o safbwynt rheolaeth. Bydd dadansoddiad cost a budd i werthuso hyfywedd economaidd cadw’r heffrod dros y gaeaf neu eu gwerthu ar unwaith yn cael ei gwblhau ar gyfer yr heffrod hyn.
 

Ffigur 1. Heffrod ar fferm Cornwal Uchaf