Awel y Grug Diweddariad ar prosiect – Awst 2025
Beth sydd wedi cael ei wneud?
Dros yr wyth wythnos olaf cyn ŵyna yn 2025, cafodd y silweiriau meillion coch a meillion gwyn eu bwydo i grwpiau o famogiaid miwl Cymreig a Texel croes. Y nod oedd asesu buddion porthiant sy’n seiliedig ar godlysiau ar berfformiad mamogiaid ac ŵyn. Cafodd y paramedrau isod eu monitro a’u mesur cyn ac ar ôl ŵyna -
- cyflwr mamogiaid,
- rhwyddineb ŵyna,
- pwysau ŵyn ar enedigaeth,
- cynhyrchiant colostrwm a llaeth,
- twf ŵyn hyd at chwe wythnos oed.
Roedd y silwair a gynhyrchwyd o ansawdd ardderchog (gweler tabl 1), gydag egni metaboladwy (ME) cyfartalog o 10.8 MJ/kgDM, a oedd yn helpu i leihau’r angen am ychwanegion. Arweiniodd hyn at arbediad bras o £1.85 fesul mamog a oedd yn cario gefeilliaid a £2.31 fesul mamog a oedd yn cario un oen yn seiliedig ar gostau porthiant. Ar gyfer diadell o 500 o famogiaid yn sganio ar 150%, byddai hyn yn golygu arbediad o £1040 mewn costau bwydo yn unig. Gwnaed arbedion llafur hefyd o ran bwydo mamogiaid a oedd yn cario gefeilliaid ac un oen bob dydd sawl wythnos cyn ŵyna.
Tabl 1: Dadansoddiad silwair 2024
*cemeg gwlyb
Roedd pwysau ŵyn ar enedigaeth yn dda ar y cyfan. Roedd ŵyn a anwyd i famogiaid a oedd wedi’u bwydo ar silwair meillion coch yn tueddu i gael gefeilliaid ychydig trymach, ac roedd yr ŵyn a anwyd i famogiaid hŷn a oedd wedi’u bwydo ar silwair meillion gwyn yn ŵyn unigol ychydig yn drymach (gallai hyn fod yn rhannol oherwydd bod y grŵp ŵyn unigol ar feillion coch yn cynnwys mwy o hesbinod na’r grŵp ŵyn unigol ar feillion gwyn). Ganwyd yr ŵyn unigol a dyfodd gyflymaf i’r mamogiaid hŷn a oedd wedi’u bwydo ar silwair meillion gwyn, gan ddangos cynnydd pwysau byw dyddiol dros 300g. I’r gwrthwyneb, tyfodd yr efeilliaid a anwyd i famogiaid a oedd wedi’u bwydo ar silwair meillion coch yn gynt na’r rhai a oedd wedi’u bwydo ar silwair meillion gwyn.
Camau nesaf
Ar gyfer ail gam y prosiect, byddwn yn cymharu cynnydd pwysau’r ŵyn sy’n pori’r gwndwn yn seiliedig ar Feillion Coch, y gwndwn Meillion Gwyn a phorfa barhaol.
- Bydd ŵyn yn cael eu dyrannu ar hap i 3 grŵp cyfartal yn ôl pwysau, rhyw, brid a p’un a ydynt yn oen unigol neu’n efell.
- Bydd pob grŵp yn pori ar system gylchdro ar y lleiniau a ddyrannwyd gan ddefnyddio ffensys trydan dros dro i sicrhau isafswm cyfnod pori a chyfnodau gorffwys digonol.
- Bydd yr ŵyn yn cael eu pwyso pob 3 wythnos nes iddynt gyrraedd y pwysau a’r cyflwr targed a’u hanfon i’r farchnad neu i’r lladd-dy.
- Bydd data a gesglir yn cael ei ddadansoddi a’i gyfuno gyda’r data a gasglwyd yn ystod cam 1 i gynhyrchu’r adroddiad terfynol, gan gynnwys elw ar fuddsoddiad ar gyfer y ddau gymysgedd hadau a gafodd eu treialu.
Am adroddiad interim llawn o’r prosiect, cysylltwch â timtechnegolcff@mentera.cymru
