8 Chwefror 2019
“Mae’n rhaid i ffermwyr wella eu busnesau’n barhaus er mwyn symud ymlaen, ond os nad oes ganddyn nhw ffon fesur neu nod, ni fyddant yn gwybod sut i gyrraedd yno. Mae hynny’n wir ar bob fferm, beth bynnag fo’r raddfa, boed yn fferm fechan neu’n fenter sylweddol.’’
Un o’i nodau oedd cynhyrchu 1.7 litr o laeth o 1kg o ddeunydd sych o’r fuches o 1072 o wartheg Holstein y mae ef a’i wraig, Daphne, yn ei rheoli.
Unwaith yr oeddent wedi cyrraedd y nod honno, roedden nhw’n canolbwyntio ar reoli’r cynnyrch drwy fesur effeithlonrwydd porthiant a dangosyddion perfformiad allweddol eraill bob mis.
“Peidiwch â rhoi nod o’r neilltu wedi i chi ei chyflawni,” meddai Mr Holterman wrth y gynulleidfa o dros 200 yn y gynhadledd.
Roedd y neges honno’n cael ei rhannu gan yr ymgynghorydd bwyd amaeth Dr Jonathan Birnie, a fu’n cynghori ffermwyr i adnabod y ffactor sy’n cyfyngu fwyaf ar eu busnes a chanfod sut i’w oresgyn, gan ofyn am gymorth gan eraill os oes angen.
Mae’n rhagweld cyfleoedd cyffrous i ffermwyr Cymru wrth i’r galw gynyddu o ganlyniad i boblogaeth gynyddol ledled y byd, ac er y bydd heriau’n ogystal, bydd heriau eu cystadleuwyr ar lefel fyd-eang yn fwy o ganlyniad i ffactorau gan gynnwys sychder, plâu, clefydau a cholledion pridd yn effeithio ar gynnyrch amaethyddol.
Bu’n annog ffermwyr i ddefnyddio data ar gyfer rheoli, cymharu a chyfiawnhau eu penderfyniadau busnes, gan ddefnyddio manwerthwyr mawr fel enghraifft.
Roedd y manwerthwyr hynny wedi dominyddu gan eu bod wedi casglu data’n ymwneud â’u prynwyr ac wedi ei ddefnyddio i reoli eu busnesau, meddai.
Bu Dr Birnie hefyd yn cynghori ffermwyr i barhau i ddysgu - cynhaliwyd 1200 o ddigwyddiadau trosglwyddo gwybodaeth gan Cyswllt Ffermio y llynedd, a chwblhaodd 6,500 o ffermwyr hyfforddiant drwy raglen Cyswllt Ffermio.
“Mae gwaith ymchwil yn dangos bod incwm cyfartalog ffermwyr sy’n cwblhau gweithgareddau datblygiad proffesiynol parhaus yn 12% yn uwch na’r rhai nad ydynt,” meddai.
Mae’r ffermwr defaid, Rhys Williams wedi datblygu ei fusnes drwy chwilio am wybodaeth a chyngor gan eraill, yn enwedig arloeswyr y system gost isel yn seiliedig ar borfa y mae’n ei ddatblygu yng ngogledd Cymru.
“Rydw i wedi cael fy ysbrydoli gan y rhai sy’n ardderchog am dyfu glaswellt a datblygu pobl. Maen nhw wedi gwneud i mi gymryd diddordeb mawr mewn ffermio cyfran a ffermio tir glas,” meddai Mr Williams, sy’n cadw diadell raddfa fawr o famogiaid Easycare mewn partneriaeth ffermio cyfran yn Abergele.
Roedd siaradwyr gwadd eraill yn y gynhadledd yn cynnwys Chris Moon OBE, cyn-ffermwr a Swyddog yn y Fyddin Brydeinig a gollodd ei fraich a’i goes wrth glirio ffrwydron tir ar ran elusen yn Affrica.
Mewn cyfnod o ansicrwydd i ffermwyr, dywedodd Mr Moon wrth ffermwyr i beidio â chael eu llethu gan yr ansicrwydd hwnnw. “Beth bynnag a ddaw, a beth bynnag fo’r ansicrwydd at y dyfodol, mae’n rhaid i ni beidio â chael ein llethu.’’
Cafwyd cyflwyniadau gan Ger Dineen, ffermwr bîff llwyddiannus o Iwerddon, a’r ffermwyr llaeth, Tom Foot a Neil Grigg.
Cafwyd cyflwyniadau gan swyddogion technegol Cyswllt Ffermio, Lisa Roberts, Rhys Davies, Gethin Prys Davies, Imogen Ward, Catherine Price, Geraint Jones a Dr Delana Davies.
Dywedodd Teleri Fielden, ysgolor Llyndy Isaf, ac un o fynychwyr y gynhadledd: “Rydym ni wedi clywed gan siaradwyr ysbrydoledig iawn. Mae heddiw wedi rhoi cyfle i bob un ohonom gymryd cam yn ôl ac edrych ar bethau o safbwynt gwahanol. Mae’n rhy hawdd o lawer i gael eich llethu gan ansicrwydd.’’