19 Gorffennaf 2023

Mae astudiaeth Cyswllt Ffermio ar allyriadau nwyon tŷ gwydr (GHG) a gynhyrchir gan fentrau cig coch wedi dangos bod ffermydd Cymru yn is na’r meincnod ar gyfer ffermydd tebyg ar draws y DU.

Cynhaliwyd archwiliad carbon manwl ar fusnes 185 o ffermydd Cymru drwy Wasanaeth Cynghori Cyswllt Ffermio yn ystod y rhaglen flaenorol ac mae’r rhain wedi cynhyrchu canlyniadau calonogol.

Roedd allyriadau nwyon tŷ gwydr a gynhyrchwyd gan y mentrau bîff ar y ffermydd hyn 17% yn llai na’r ffigwr meincnod ar gyfer buchod sugno sy’n lloia yn y gwanwyn yn yr ucheldir a gyhoeddwyd yn Llawlyfr Rheoli Ffermydd 2022/23, sydd yn cynrychioli  ffermydd ledled y DU.

Ar 35.61kg CO2 e/kg pwysau marw (DW), roeddent hefyd 5.7% yn llai na'r ffigwr meincnod carbon ar gyfer buchod sugno sy'n lloia yn y gwanwyn ar dir isel ledled y DU.

Ar gyfer mentrau defaid, roedd y ffigwr o 29.89 kg CO 2 e/kg DW oen ar gyfartaledd 9.3% yn is na’r ffigwr meincnod ar gyfer diadell o famogiaid mynydd a 2.9% yn llai na’r meincnod ar gyfer diadell o famogiaid croesfrid.

Yr hyn a ddangosodd yr astudiaeth oedd amrywiad mawr yng nghyfanswm yr allyriadau fesul cilogram o gynnyrch ar gyfer pob menter, ond rhoddodd dadansoddiad pellach resymau clir yn y rhan fwyaf o achosion dros y gwerthoedd sylweddol uchel ac isel.

“Roedd yn amlwg nad oedd unrhyw gydberthynas rhwng maint y fferm a chyfanswm yr allyriadau fesul allbwn,” meddai Non Williams, Swyddog Carbon Arbenigol Cyswllt Ffermio .

Methan oedd cyfran fawr o gyfanswm yr allyriadau a gynhyrchwyd gan ffermydd bîff a defaid, a oedd yn deillio o eplesiad enterig.

Defnyddiwyd un cyfrifiannell carbon fferm ar gyfer yr astudiaeth er mwyn sicrhau cysondeb â’r ffermydd meincnod gan fod yr offeryn hwn hefyd wedi’i ddefnyddio ar y ffermydd meincnod. Defnyddiwyd offer cyfrifo carbon eraill i gwblhau archwiliad carbon ar gyfer ffermydd y tu hwnt i sampl yr astudiaeth, gyda’r offeryn yn cael ei ddewis gan y ffermwr a’r ymgynghorydd unigol a oedd yn cefnogi’r gwaith.

Darparodd yr archwiliadau carbon wybodaeth bwrpasol ar allyriadau nwyon tŷ gwydr fferm gyfan pob busnes, hyd at yr adeg pan adawodd y cynnyrch giât y fferm. Rhoddwyd amcangyfrifon o atafaelu carbon hefyd.

Rhoddwyd amcangyfrifon i'r ffermwyr dan sylw o'r carbon a atafaelwyd ar eu ffermydd gan bridd, coed a gwrychoedd yn eu hadroddiadau.

Roedd ganddynt hefyd argymhellion ynghylch mesurau ymarferol y gallent eu cymryd i leihau cynhyrchiant nwyon tŷ gwydr ymhellach a gwella lefelau dal a storio carbon. Roedd y mesurau hyn yn cynnwys gwella iechyd y fuches a’r ddiadell, rheoli tail a mabwysiadu dulliau llai o drin tir ar gyfer ail-hadu.

“Bydd hyn yn helpu busnesau fferm Cymru i wella effeithlonrwydd yn ogystal â helpu i weithio tuag at dargedau 'sero net','' meddai Dr Williams.

Bydd rhaglen Trosglwyddo Gwybodaeth newydd Cyswllt Ffermio, a ddechreuodd ar 1 Ebrill 2023, yn parhau i gynnig cymorth i fusnesau fferm a thir yng Nghymru.

Gall y Gwasanaeth Cynghori newydd gynnig hyd at 90% o gyllid i bob busnes cymwys tuag at gyngor annibynnol a chyfrinachol hyd at uchafswm o £3,000.

Gallai hyn gynnwys archwiliad carbon gydag argymhellion ar sut y gellid cyflawni gostyngiadau o bosibl, megis trwy wella rheolaeth pridd a dal a storio a thrwy iechyd ac effeithlonrwydd anifeiliaid.

Er bod yr astudiaeth hon yn adlewyrchiad calonogol iawn o’r sector cig coch yng Nghymru, mae'n pwysleisio bod lle i wella o hyd. Mae Cyswllt Ffermio yn cynnig ystod lawn o wasanaethau i gynorthwyo ffermwyr Cymru i leihau ôl troed carbon eu cynnyrch. “Mae cyngor pellach ar gael i edrych yn fanylach ar rai o’r argymhellion, megis samplo pridd a Chynllunio Rheoli Maetholion,’’ meddai Dr Williams.

          SAC Consulting, 2022. Y Llawlyfr Rheoli Ffermydd 2022/2023. Ar gael ar: https://www.fas.scot/downloads/farm-management-handbook-2022-23/ .


Related Newyddion a Digwyddiadau

Pwysigrwydd Cadw Plant yn Ddiogel ar y Fferm
Mae Partneriaeth Diogelwch Fferm Cymru, ochr yn ochr â Lantra
Bydd Ysgrifennydd y Cabinet dros Newid Hinsawdd a Materion Gwledig, Huw Irranca-Davies yn clywed sut mae cynllun 'Dechrau Ffermio' Cyswllt Ffermio yn diogelu ffyniant ffermydd teuluol yng Nghymru ar gyfer y dyfodol yn Sioe Frenhinol Cymru eleni.
18 Gorffennaf 2024 “Mae paru tirfeddianwyr sydd am neu angen camu
Cyswllt Ffermio yn cyhoeddi Dosbarth Academi Amaeth 2024
15 Gorffennaf 2024 Mae enwau'r rhai a ddewiswyd i gymryd rhan yn