25 Mawrth 2024
Mae Cwmcowddu, fferm gymysg yn Llangadog yng ngogledd Sir Gaerfyrddin sy'n cael ei rhedeg gan Sian, Aled a Rhodri Davies, yn rhan o fenter "Ein Ffermydd" Cyswllt Ffermio.
Fel rhan o’r fenter hon, nododd Cwmcowddu, mewn cydweithrediad â Dr. Delana Davies, Rheolwr Traws Sector Cyswllt Ffermio, gyfle i wella proffidioldeb. Er bod cynhyrchiant llaeth wedi cynyddu, roedd costau porthiant yn uchel. I fynd i'r afael â hyn, fe wnaethon nhw ddechrau ar brosiect i werthuso a gwella effeithlonrwydd porthiant.Roedd y prosiect yn canolbwyntio ar gydbwyso’r por
thiant sydd ar gael gyda’r dwysfwyd priodol a chreu Dogn Cymysg Cyflawn (TMR) wedi’i ddogni’n fanwl gywir ar gyfer buchod godro. Silwair glaswellt oedd sylfaen y TMR, wedi'i ategu gan silwair indrawn, cymysgedd protein, a dwysfwydydd parlwr.
Datgelodd profion gwaed ar wahanol grwpiau buchod un canfyddiad pwysig: roedd buchod sych yn cael trafferth gyda diffyg egni. Mewn ymateb, addaswyd y dogn buchod sych i gynnwys porthiant o ansawdd gwell a rholiau buchod sych ychwanegol ar ddiwedd y cyfnod beichiogrwydd.
Bydd y fferm yn monitro dangosyddion perfformiad allweddol (DPAau) fel cynnyrch llaeth, cymeriant porthiant, a ffrwythlondeb i asesu cynnydd tuag at well effeithlonrwydd porthiant. Mae'r arwyddion cynnar yn gadarnhaol – mae'n ymddangos bod ffrwythlondeb wedi gwella gyda chyflwyniad silwair indrawn. Ond er mwyn cynnal cynhyrchiant llaeth gyda’r cynnwys protein is mewn silwair indrawn, mae dal angen cymysgedd protein. Fel ateb hirdymor, mae Cwmcowddu yn bwriadu tyfu meillion coch ar gyfer silwair, gan anelu at leihau dibyniaeth ar ffynonellau protein a brynir.
Mae’r prosiect hwn yn dangos gwerth gwneud penderfyniadau sy’n cael eu gyrru gan ddata mewn ffermio llaeth. Drwy ddadansoddi’r defnydd o borthiant ac iechyd y fuwch, mae’r teulu Davies yng Nghwmcowddu yn cymryd camau i wneud y mwyaf o effeithlonrwydd porthiant, gan arwain at weithrediad llaeth mwy proffidiol a chynaliadwy. Mae'r prosiect hwn yn cyd-fynd yn berffaith â nodau "Ein Ffermydd" Cyswllt Ffermio trwy rannu mewnwelediadau gwerthfawr a chyfrannu at ddatblygiadau mewn ffermio llaeth yng Nghymru.
Pwysleisiodd Dr. Delana Davies, Rheolwr Traws Sector Cyswllt Ffermio, bwysigrwydd profion metabolaidd gwaed a bod sicrhau bod dognau’n bodloni disgwyliadau yn arwain at ganlyniadau gwell wrth wella effeithlonrwydd a lleihau costau ac ôl troed carbon.
“Mae’n arfer da cynnal profion metabolaidd gwaed unwaith y bydd buchod wedi setlo ar ddogn wedi’i llunio â’r gost leiaf ar ddechrau cyfnod bwydo’r gaeaf.”
“Bydd sicrhau bod y dognau a’r gwartheg yn cyflawni yn ôl y disgwyl yn rhoi’r canlyniadau gorau o ran cynnyrch llaeth, ansawdd llaeth, ffrwythlondeb ac iechyd, ynghyd â gwella effeithlonrwydd a lleihau costau ac ôl troed carbon y llaeth a gynhyrchir.”