08 Chwefror 2024

 

Mae fferm laeth yng Nghonwy yn harneisio pŵer genomeg mewn ymgais i gyflymu cynnydd genetig yn ei buches sy’n lloia mewn dau floc.

Mae Fferm Rhydeden, daliad 100-hectar, yn cynhyrchu llaeth o 175 o wartheg sy'n lloia yn y gwanwyn a 125 sy'n lloia yn yr hydref.

Ar hyn o bryd, mae’r fuches yn cynhyrchu cyfartaledd cynnyrch llaeth o 6,500 litr y fuwch gyda 4.5% o fraster menyn a 3.6% o brotein.

Ers i Eurof Edwards ymuno â’r busnes ffermio teuluol ychydig flynyddoedd yn ôl, mae wedi arwain at ehangu’r fuches, gwaith i wneud y gorau o’r ardal bori, a buddsoddiad mewn isadeiledd newydd.

Mae Eurof bellach yn troi ei sylw at gyflymu potensial genetig y fuches ac mae wedi ymuno â Cyswllt Ffermio i gynnal prosiect profi genomig.

Ar hyn o bryd, mae'r holl heffrod cyfnewid yn Rhydeden yn epil o'r fuches sy'n lloia yn y gwanwyn sy'n caniatáu rheolaeth haws ar gyfer magu stoc ifanc - mae 75% o'r bloc hwn yn lloia o fewn chwe wythnos.

Mae heffrod cyfnewid yn cael eu bridio trwy ddefnyddio semen y mae ei ryw wedi’i bennu ar yr holl heffrod gwasod ac ar fuchod yn ystod pum wythnos gyntaf y cylch bridio. Mae gweddill y fuches a bloc yr hydref yn cael eu ffrwythloni â semen tarw bîff.

Mae Eurof yn rhagweld y gallai genomeg helpu i wella proffidioldeb busnes heb fod angen buddsoddiad sylweddol oherwydd ei fod yn galluogi i anifeiliaid cyfnewid gael eu dewis ar sail ffigurau genomig.

Dyma dri o’r nodweddion y bydd y busnes yn canolbwyntio arnynt ynghyd â’r Mynegai Lloia Gwanwyn (SCI) a’r Gwerthoedd Bridio (BW).

  • Ffrwythlondeb
  • Cilogramau o brotein llaeth 
  • Cilogramau o fraster menyn llaeth

Dangoswyd bod profion genomig yn cynyddu dibynadwyedd potensial yr anifail yn sylweddol yn hytrach na'i ragfynegi o berfformiad y tad a'r fam. 
Y nod yw creu buches fwy unffurf.

Dywed Osian Hughes, swyddog llaeth Cyswllt Ffermio ar gyfer Gogledd Cymru, a fydd yn goruchwylio’r prosiect ‘Ein Ffermydd’, fod y nodweddion hyn yn bwysig iawn i’r busnes ffermio gan fod gan wella cilogramau o gyfansoddion llaeth y potensial i gynyddu pris llaeth wrth giât y fferm heb fuddsoddiad sylweddol.

Bydd gwella canran ffrwythlondeb trwy ddethol genomig yn lleihau mynegai lloia'r fuches ac, o ganlyniad, yr allyriadau nwyon tŷ gwydr a gynhyrchir gan y fuches.

“Bydd profion genomig yn cynhyrchu ffigurau SCI ac ACI ar gyfer pob anifail a brofir,” eglura Osian.

“Bydd y busnes yn gallu gwneud penderfyniadau amserol yn ystod wythnosau cyntaf bywyd heffer, ynghylch a ddylid ei chadw fel heffer gyfnewid ai peidio, yn hytrach na mynd i’r gost o fagu heffrod ac yna dadansoddi’r data cynhyrchiant a phroffidioldeb yn y cyfnod llaetha cyntaf.''

Yr uchelgais yw magu anifeiliaid cyfnewid o wartheg a heffrod sy'n perfformio orau o ran ffrwythlondeb a chilogramau o brotein a braster menyn.

Trwy ysgogi gwelliannau pellach mewn effeithlonrwydd yn y meysydd busnes allweddol hyn, bydd y prosiect hefyd yn cyfrannu at ganlyniadau Rheoli Tir yn Gynaliadwy gan gynnwys lleihau allyriadau nwyon tŷ gwydr Fferm Rhydeden a chyfrannu at iechyd a lles uchel y fuches.
 


Related Newyddion a Digwyddiadau

Pwysigrwydd Cadw Plant yn Ddiogel ar y Fferm
Mae Partneriaeth Diogelwch Fferm Cymru, ochr yn ochr â Lantra
Bydd Ysgrifennydd y Cabinet dros Newid Hinsawdd a Materion Gwledig, Huw Irranca-Davies yn clywed sut mae cynllun 'Dechrau Ffermio' Cyswllt Ffermio yn diogelu ffyniant ffermydd teuluol yng Nghymru ar gyfer y dyfodol yn Sioe Frenhinol Cymru eleni.
18 Gorffennaf 2024 “Mae paru tirfeddianwyr sydd am neu angen camu
Cyswllt Ffermio yn cyhoeddi Dosbarth Academi Amaeth 2024
15 Gorffennaf 2024 Mae enwau'r rhai a ddewiswyd i gymryd rhan yn