15 Ebrill 2024
Mae ffermwr llaeth yn cyflwyno cannoedd o rywogaethau o facteria, ffyngau, protosoa a nematodau llesol i briddoedd ei fferm er mwyn ceisio creu’r ecosystem iach sydd ei hangen arno i gefnogi cynhyrchiant glaswellt heb fewnbynnau.
Nod Sam Carey yw datblygu system ffermio llaeth cynaliadwy a phroffidiol heb unrhyw fewnbwn ar fferm Mathafarn, Llanwrin.
Yn ddiweddar, bu iddo drawsnewid y fferm bîff a defaid i gefnogi cynhyrchiant llaeth sy’n lloia yn y gwanwyn gyda mewnbwn isel/dim mewnbwn gyda phwyslais ar iechyd y pridd a dilyn dull adfywiol.
Mae Sam yn gweld ei briddoedd fel ei ased mwyaf ac mae’n cyflwyno dull arloesol a allai wella bioleg y pridd ymhellach.
Gyda chymorth gan gronfa Cyllid Arbrofi Cyswllt Ffermio, mae'n treialu effeithiolrwydd cynnyrch sy'n cynnwys bacteria, ffyngau, protosoa a nematodau llesol sydd wedi'u tyfu gan ddefnyddio compost fel uned hybu.
Pe bai'n llwyddiannus byddai'n cyflymu targedau adfywio, busnes a chynhyrchu Sam.
“Rwy’n ddiolchgar iawn am y Cyllid Arbrofi, mae’n ein galluogi i wthio yn erbyn y cyfyngiadau, rhoi cynnig ar ddulliau amgen a phrofi pethau nad ydynt yn hysbys,” meddai.
Mae chwe chae wedi'u rhannu'n ddau ar fferm Mathafarn gyda'r cynnyrch wedi'i roi ar un hanner a heb ymyrraeth yn yr hanner arall.
Defnyddir cyfraddau gwahanol ar draws y lleiniau prawf i bennu pa un sydd â'r dylanwad mwyaf.
Bydd twf glaswellt yn cael ei fonitro trwy dymor tyfu 2024 a bydd statws mwynol y glaswelltir yn cael ei ddadansoddi. Mae newidiadau yn ymdreiddiad pridd yn cael eu harchwilio hefyd a bydd profion yn cael eu cynnal ar y pridd i asesu newidiadau i fioleg y pridd.
Mae Sam, sy’n fentor Cyswllt Ffermio, wedi ymddiddori ers tro mewn pridd ac iechyd y pridd, ond cwrs iechyd y pridd ar-lein a gynhaliwyd gan Dr Elaine Ingram, arbenigwraig ar ficrobioleg y pridd a gydnabyddir yn rhyngwladol oedd ei gatalydd i gyflwyno cais am Gyllid Arbrofi Cyswllt Ffermio.
Mae'r fenter hon yn ariannu unigolion a grwpiau o ffermwyr a thyfwyr i arbrofi gyda syniadau a’u gwireddu.
Nid yn unig y mae Sam yn gobeithio dileu mewnbynnau cemegol yn gyfan gwbl a’u bygythiad i gyrsiau dŵr ond hefyd mae’n gobeithio cynyddu faint o laswellt y mae’n ei dyfu, a’i ansawdd hefyd.
Os gall wella cyfraddau ymdreiddiad pridd bydd y tir yn cyflwyno llai o risg o ddŵr ffo ac yn llai tebygol o ddioddef llifogydd.
Daw’r prosiect i ben ym mis Chwefror 2025 pan fydd y canlyniadau’n cael eu rhannu â ffermwyr eraill.