19 Gorffennaf 2022
Bydd ffermwyr yn cael mynediad at ddata meincnodi carbon pridd pwysig ledled Cymru am y tro cyntaf, diolch i fenter archwilio uchelgeisiol newydd gan Cyswllt Ffermio.
Caiff canlyniadau cychwynnol Prosiect Pridd Cymru eu rhannu gyda ffermwyr ar stondin Cyswllt Ffermio yn Sioe Frenhinol Cymru 2022 – a byddant yn cael eu hannog i gymryd rhan hefyd, drwy Glinigau Pridd am ddim.
Mae Prosiect Pridd Cymru wedi casglu 1420 o samplau pridd a gymerwyd ar 17 o ffermydd arddangos cig coch a llaeth Cyswllt Ffermio i sefydlu’r deunydd organig a dwyster y pridd.
Casglwyd yr holl samplau o fewn yr un cyfnod o 14 diwrnod ym mis Chwefror, ar gyfer unffurfiaeth, ac o gaeau a reolir o dan amodau gwahanol - gan gynnwys porfa barhaol, gwair neu silwair, caeau sydd wedi’u hail-hadu a chaeau pori.
Cymerwyd pridd o ddyfnderoedd gwahanol, o’r haen 10cm uchaf i mor ddwfn â 30-50cm.
Mae rhai o’r canlyniadau ar gael nawr, ac yn dangos sut mae stociau carbon pridd yn amrywio yn ôl defnydd y cae.
Mae cynnwys deunydd organig pridd ar ei uchaf yn yr 10cm uchaf (mor uchel â 10.4% mewn porfa barhaol), ac yn gostwng wrth fynd yn ddyfnach i’r pridd; mae’n amrywio o 8.5% yn y caeau y torrwyd ar gyfer porthiant, i 10.2% yn yr 10cm uchaf yn y caeau pori yn unig.
Troswyd y canlyniadau i Garbon Organig Pridd, sef prif gyfansoddyn deunydd organig pridd; o’u defnyddio ynghyd â data dwyster y pridd (pwysau pridd sych o fewn cyfaint hysbys), gellid amcangyfrif stoc carbon y priddoedd a samplwyd.
Roedd y rhain yn amrywio o 33.1t/ha yn haen uchaf y cae pori yn unig, i 30.6t/ha yn y cae silwair.
Dywed Menna Williams, Swyddog Technegol Cig Coch Cyswllt Ffermio, sy’n arwain y prosiect gyda Non Williams, mai dyma’r tro cyntaf i ffigyrau meincnodi ledled Cymru ar y raddfa hon gael eu cymharu. Eglurodd sut y bydd y data hwn yn ddefnyddiol ar gyfer amaethyddiaeth.
“Bydd darganfod lefelau carbon pridd heddiw yn helpu i feincnodi yn erbyn unrhyw newidiadau mewn rheolaeth bridd.
“Gall ddulliau o gynyddu atafaeliad carbon mewn priddoedd, trwy wella’r deunydd organig, ac felly, carbon organig y pridd, leihau faint o nwyon tŷ gwydr sydd yn yr atmosffer, ond gallant hefyd ddarparu buddion ychwanegol i dirfeddianwyr, megis gwella ansawdd a ffrwythlondeb y pridd, llai o gywasgiad, erydiad a llai o faetholion yn cael eu colli.”
Gall priddoedd iach storio mwy o garbon, sef prif elfen deunydd organig y pridd, sy’n helpu gyda’i allu i ddal dŵr, ei strwythur a’i ffrwythlondeb.
Mae angen data carbon pridd hefyd wrth wneud cyfrifiannell Carbon Fferm, dywed Ms Williams. Bydd gwybod cynnwys carbon pridd y fferm yn cryfhau’r canlyniadau, ychwanegodd; bydd hefyd yn dangos lle mae angen gwneud gwelliannau.
Gall ffermwyr eraill gymryd rhan, gan fod Cyswllt Ffermio ar hyn o bryd yn cynnig Clinigau Pridd am ddim, er mwyn dadansoddi priddoedd a darparu archwiliad carbon pridd i ffermwyr.
Yn ogystal â thrafod canlyniadau Prosiect Pridd Cymru gyda thîm Cyswllt Ffermio yn Sioe Frenhinol Cymru, dangosir i ffermwyr sut y gall arbrawf syml yn ymwneud â chladdu defnydd cotwm eu helpu i ddysgu am gyflwr eu pridd.
Bydd Cyswllt Ffermio yn adeilad Lantra Cymru ar faes Sioe Frenhinol Cymru, sydd wedi’i leoli gyferbyn â chanolfan CFfI Cymru.
Darperir Cyswllt Ffermio gan Menter a Busnes a Lantra Cymru, ac fe’i hariennir gan Lywodraeth Cymru a Chronfa Amaethyddol Ewrop ar gyfer Datblygu Gwledig.