17 Gorffennaf 2018
Mae ffermwyr trwy Gymru yn gweddïo am law yn fuan i ddod â’r cyfnod sych i ben ond efallai na fyddai chwalu gwrtaith cyn i’r tywydd droi y dull gorau o roi hwb i dyfiant y glaswellt yn syth.
Mae’r arbenigwr glaswelltir Andre van Barnevald yn cynghori na ddylid chwalu gwrtaith nitrogen (N) oni bai bod rhagolygon o law sylweddol. Byddai cawodydd taranau yn golchi’r gwrtaith i ffwrdd cyn iddo gael ei ddefnyddio.
“Mae digon o N yn y pridd ar hyn o bryd oherwydd y chwalu sydd wedi digwydd yn barod,” meddai Mr van Barnevald, o Graise Consultancy o Iwerddon.
“Os yw’r glaw yn drwm, bydd y ganran o ddŵr sy’n cael ei gadw yn y pridd yn isel iawn a gall fod yn fwy diogel osgoi chwalu gwrtaith am rhwng wythnos a 10 diwrnod yn dilyn glaw,” awgrymodd Mr van Barnevald.
Mae’n rhybuddio ffermwyr i beidio ag ystyried bod y cyfnodau cyntaf o law yn ddiwedd ar y diffyg porthiant.
Ar y dechrau gall achosi problemau tymor byr oherwydd bydd glaswellt sych yn dechrau pydru a bydd angen i’r planhigyn dyfu o’r newydd i gynnig digon o borfa i dda byw.
“Bydd y glaw cyntaf yn glasu pethau, y glaw dilynol fydd yn gwneud iddo dyfu,” dywedodd Mr van Barnevald.
Os bydd yn bwrw erbyn 20 Gorffennaf, gall caeau silwair da, o bosibl, dyfu 4T DM/Ha erbyn canol Medi i gau’r bwlch porthiant gaeaf sydd wedi cael ei greu gan y silwair toriad cyntaf sydd yn cael ei borthi yn ystod y cyfnod sych.
Mae Chris Duller, arbenigwr glaswellt annibynnol yn awgrymu edrych ar ddewisiadau i dyfu cynnwys sych ychwanegol a hau cnwd porthiant hybrid neu gnydau Eidaliadd a Westerwold. Dylai’r rhain dyfu’n dda yn y pridd cynnes gan gynnig porthiant gwerthfawr yn yr hydref. Bydd amseru’r gweithrediadau trin yn allweddol gan fod cyflwr y ddaear yn anffafriol nes bydd yn bwrw. Gall trin y pridd pan fydd yn rhy sych arwain at broblemau strwythurol gan y gall gwelyau hadau gael eu gor-drin a gall gronynnau mân naill ai hel ar yr wyneb neu ffurfio haen dan y pridd.
Mae hefyd yn amser pwysig i ail-werthuso cyfraddau stocio at y gaeaf. “Mewn sawl achos mae llai na 50% o’r silwair gofynnol ar gael ac mae’n cael ei borthi ar hyn o bryd. Gwnewch eich syms o ran pa stoc o borthiant y bydd arnoch ei angen at y gaeaf sydd i ddod a pheidiwch â chadw unrhyw stoc diangen,” cynghorodd Mr Duller.
Bydd Cyswllt Ffermio yn trefnu cyfres o ddigwyddiadau yn ystod mis Awst i helpu ffermwyr i archwilio ffyrdd o gau’r bwlch porthiant, gan gynnwys y dewisiadau o ran cnydau i fyrhau’r gaeaf.