Perai Cymreig Traddodiadol (PGI)
Mae 'perai' yn air sy'n llawn hanes ac yn adnabyddus am ei natur ar raddfa fechan. Wedi dweud hynny, mae'n ffurf ar gelfyddyd sy'n adfywio yng Nghymru, yn hytrach na marw, gyda dros 20 o wneuthurwyr perai ledled Cymru sy'n rhannu eu gwybodaeth a'u harbenigedd drwy Gymdeithas Perai Seidr Cymru.
Cynhyrchir 'Perai Cymreig Traddodiadol' yng Nghymru o sudd gellyg perai wedi'u gwasgu o unrhyw amrywiaeth o ellyg brodorol neu anfrodorol a dyfir yng Nghymru drwy ddull cynhyrchu traddodiadol. Gwneir Perai Cymreig Traddodiadol o sudd gellyg perai sy'n gwbl bur. Mae tyfu gellyg perai, cynhyrchu sudd o'r gwasgiad cyntaf, y broses eplesu a gorffen y perai i gyd yn digwydd yn yr ardal ddaearyddol ddiffiniedig. Yn nodedig, caiff purdeb y cynnyrch hwn ei ddiogelu oherwydd ni chaniateir ychwanegu crynodiad ffrwyth, siwgrau, melysyddion, lliw a charbonadu artiffisial ymhlith elfennau eraill.
Yn nodweddiadol, mae lliw "Perai Cymreig Traddodiadol" yn amrywio o felyn gwan, bron yn ddi-liw i aur tywyll. Mae ganddo flas gellyg ffrwythus ysgafn neu gyflawn amlwg sy'n gytbwys yn y geg gyda melyster naturiol oherwydd cynnwys sorbitol y gellyg perai a ddefnyddir, ac asidrwydd sitrws ac arogl ffrwythus ysgafn.
Dyfarnwyd y ddiod hon, sydd wedi'i thrwytho yn hanes Cymru, â statws PGI yn 2017 er mwyn gwella dealltwriaeth ynghylch y gelfyddyd o greu Perai a gwerthfawrogiad tuag ati.
Prif gyswllt: oldmontycider@gmail.com