Arfon Evans
Bugeilus Fawr, Llŷn & Snowdonia
Rheoli Plâu yn Integredig ar gyfer systemau glaswelltir a thir âr
Mae Bugeilus Fawr yn weithrediad ffermio cymysg 320 erw sydd wedi’i leoli ym Mhen Llŷn yng Nghymru. Prif bwyslais y fferm yw cynhyrchu da byw, gan ddefnyddio system gylchdroi porfa bob 6-7 mlynedd ochr yn ochr â thyfu 30 erw o haidd y gwanwyn bob blwyddyn. Er mwyn gwella iechyd y pridd ac ansawdd y porthiant, mae meillion coch a gwndwn llysieuol amrywiol yn cael eu hymgorffori yn y cylchdro.
Mae'r fferm yn cynnal buches sugno â 120 o fuchod sugno croes Belgian Blue, a buchod croes Limousin (gan gynnwys rhai cyfnewid) gyda theirw Charolais a Limousin, yn ogystal â diadell o 500 o ddefaid Texel x Miwl.
Mae'r prosiect hwn yn ceisio datblygu strategaeth Rheoli Plâu yn Integredig (IPM) ar gyfer Bugeilus Fawr. Bydd y ffocws yn cwmpasu systemau glaswelltir a thir âr y fferm.
Y prif nod yw sefydlu strategaethau rheoli plâu effeithiol a chynaliadwy sy'n blaenoriaethu llai o ddibyniaeth ar blaladdwyr a rheolaethau cemegol eraill. Mae amcanion allweddol yn cynnwys:
- Nodi ac asesu rhywogaethau plâu cyffredin (pryfed, clefydau, chwyn, ac eraill) a lefelau pwysau ar draws y fferm.
- Pwyslais ar nodi a rheoli chwyn ar gyfer strategaethau rheoli effeithiol.
- Gwerthuso potensial dulliau rheoli ffermwrol, mecanyddol a biolegol ar gyfer pob pla a nodwyd.
- Cynllunio dull IPM amlochrog sy'n cyfuno'r arferion mwyaf addas ar gyfer anghenion penodol Bugeilus Fawr.
Bydd strategaeth IPM lwyddiannus yn cynnig y manteision posibl canlynol i Fferm Bugeilus Fawr:
- Gwell iechyd cnydau a da byw trwy lai o bwysau gan blâu, afiechydon a chwyn.
- Llai o ddefnydd o blaladdwyr, a fydd yn hybu iechyd ecolegol ac o bosibl yn lleihau costau mewnbwn.
- Gwell bioamrywiaeth o ganlyniad i gefnogi poblogaethau pryfed buddiol a mecanweithiau naturiol i reoli plâu.
Bydd y prosiect hefyd yn cyfrannu at ganlyniadau’r cynllun Rheoli Tir yn Gynaliadwy gan gynnwys:
Defnyddio Adnoddau’n Effeithlon
- Llai o allyriadau nwyon tŷ gwydr
- Tirweddau naturiol ac amgylchedd hanesyddol gwarchodedig
- Lefel uchel o iechyd a lles anifeiliaid
Dŵr Glân, Lliniaru perygl llifogydd a sychder