Dros y tair blynedd diwethaf, mae 140 o fusnesau bwyd a diod teuluol o bob rhan o saith rhanbarth Ardal yr Iwerydd wedi bod yn cydweithredu i wella eu gallu i allforio. Mae Expo Rhithwir Allforio Bwyd yr Iwerydd yn nodi diwedd y prosiect 3 blynedd hwn a ariennir gan yr UE a Llywodraeth Cymru a gefnogodd fasnach a chydweithrediad i gynhyrchwyr bwyd yn rhanbarth yr Iwerydd.
Mae'r Expo Rhithwir yn dwyn ynghyd gynhyrchwyr bwyd, mewnforwyr, asiantaethau a llunwyr polisi ar gyfer digwyddiad ar-lein 3 diwrnod ddiwedd mis Tachwedd; mae'r agenda'n cyfuno sesiynau cynhadledd fer â chyfarfodydd busnes-i-fusnes lle gall cynhyrchwyr bwyd a diod crefftus siarad yn uniongyrchol â mewnforwyr a dosbarthwyr. Ffocws allweddol ar gyfer yr agenda yw edrych ar sut y gall cynhyrchwyr bwyd a diodydd llai, sy'n canolbwyntio ar ansawdd, sicrhau canlyniadau trwy fodelau allforio cydweithredol. Mae'r digwyddiad yn rhedeg rhwng 18 a 20 Tachwedd.
Lansiwyd Atlantic Food Export (AFE) yn 2017 i helpu cynhyrchwyr bwyd bach i gydweithredu i oresgyn y rhwystrau sy'n eu hwynebu wrth werthu i rannau eraill o Ewrop. Mae'r prosiect yn cael ei gyd-ariannu gan yr UE o dan raglen Interreg Ardal yr Iwerydd a sefydliadau partner o 7 rhanbarth Ewropeaidd, gan gynnwys BIC Innovation a Llywodraeth Cymru. Yn ei ddwy flynedd gyntaf, daeth AFE â chynhyrchwyr bwyd ynghyd i ddysgu am werthu i farchnadoedd cartref ei gilydd (Ffrainc, Sbaen, Portiwgal, Iwerddon, Cymru a Gogledd Iwerddon). Daeth y cwmnïau i adnabod ei gilydd a ffurfio clystyrau allforio i gyd-gynllunio ffeiriau masnach a chenadaethau masnach.
“Yn yr un modd â chymaint o feysydd eraill, gorfododd COVID-19 i ni ailfeddwl ar frys am sut y gallem gyflawni’r prosiect a pharhau i gynnig cyfleoedd datblygu allforio ar adeg pan nad oedd unrhyw sioeau masnach yn digwydd ac nad oedd yn bosibl teithio” meddai Linda Grant , Cyfarwyddwr Prosiect BIC Innovation. “Diolch byth, fel partneriaid prosiect, roeddem yn gallu gweithio gyda'n gilydd a gyda'n cynhyrchwyr lleol i gynllunio ffyrdd amgen o ddatblygu marchnadoedd allforio newydd. Ers mis Mawrth, mae ein grwpiau clwstwr wedi teithio trwy seiberofod ar gyfer rhith-deithiau i Lundain, Denmarc, Sweden, Gwlad Belg a’r Iseldiroedd gydag ymgyrchoedd a chyfarfodydd ar-lein”
Bydd y gynhadledd hefyd yn clywed gan Lywodraeth Cymru, a phanelwyr o Ogledd Iwerddon, Seville ac Asturias. Dywedodd Linda ymhellach, “Mae Llywodraeth Cymru wedi cefnogi’r prosiect allforio hwn o’r cychwyn cyntaf ac rwy’n falch iawn y byddwn yn clywed gan banel o siaradwyr o bob rhan o’r 7 rhanbarth sy’n cymryd rhan, i dynnu sylw at sut mae Llywodraeth Cymru wedi parhau i gefnogi allforwyr bwyd a diod o Gymru yn ystod yr amseroedd heriol hyn. Bydd yn gyfle gwych i gyfnewid gwybodaeth ac arfer gorau ”.
Dywedodd Lesley Griffiths, Gweinidog yr Amgylchedd, Ynni a Materion Gwledig Llywodraeth Cymru, “Roeddwn yn falch iawn o groesawu cynhyrchwyr Atlantic Food Export i BlasCymru ym mis Mawrth 2019 a gweld o lygad y ffynnon sut roedd y busnesau bwyd a diod teuluol hyn o 7 rhanbarth ledled Ewrop yn cydweithredu, rhannu gwybodaeth a phrofiadau, a chychwyn ar eu cydgynlluniau datblygu allforio. Wrth i'r prosiect ddod i ben, rwy'n siŵr y bydd y perthnasoedd a'r ymddiriedaeth sydd wedi datblygu rhwng y cynhyrchwyr bwyd yn parhau ar ôl y prosiect, ac mae'n dyst i frwdfrydedd yr holl gynhyrchwyr ac yn adlewyrchu bod Cymru yn parhau i fod ar agor ar gyfer busnes gyda'n partneriaid Ewropeaidd wrth i ni edrych y tu hwnt i ddiwedd y cyfnod pontio”
Un cynhyrchydd o Gymru sydd wedi cymryd rhan yn y prosiect yw Halen Môn. Wrth sôn am ei phrofiad gyda’r prosiect, dywedodd Alison Lea-Wilson, Cyfarwyddwr Gwerthu, “Mae’r cydweithrediadau o’r prosiect hwn wedi gweithio ar lawer o wahanol lefelau. Mae cymryd rhan yn Atlantic Food Export wedi rhoi mwy o gysylltiadau i ni yn y marchnadoedd y gallwn eu sbarduno i'n cyflwyno i lwybrau eraill i'r farchnad. Rydym hefyd wedi cyfarfod â darpar bartneriaid trwy'r prosiect sydd wedi bod yn defnyddio ein cynnyrch yn eu gweithgareddau datblygu cynnyrch newydd."
Mae Sokhy Sandhu o Samosaco yn gynhyrchydd arall a ymunodd â'r cyfarfodydd cydweithredu yn y gwahanol ranbarthau, gan gynnwys Belffast, Dordogne, a Gogledd Portiwgal. “Fe roddodd y prosiect hwn gyfle i ni gwrdd â chynhyrchwyr bwyd o ranbarthau eraill ac rydyn ni'n edrych ar gyfle cydweithredu â chwmni wedi'i leoli yn Seville. Rydym wedi gallu rhannu gwybodaeth am ein cyflenwyr sydd wedi helpu busnesau eraill. Mae'r prosiect wedi ein helpu i ddeall y gwahanol farchnadoedd a'r hyn sydd angen i ni ei wneud i ddatblygu ein presenoldeb yn y marchnadoedd hynny. Fel cynhyrchydd cynhyrchion fegan, gallwn weld bod y cyfleoedd ym marchnadoedd Ewrop yn tyfu ac yn dilyn tueddiad y DU”, meddai Sokhy.
Bydd yr Expo Rhithwir yn cynnwys sesiynau cynhadledd agored dros 3 bore yn olynol sy'n dwyn ynghyd y dysgu o'r prosiect ac yn rhannu mewnwelediadau i sut mae Covid-19 yn effeithio ar y farchnad bwyd a diod yn Ewrop. I gofrestru ar gyfer y gynhadledd, ewch i www.atlanticfoodexport.eu