Pengelli Isaf

Astudiaeth ddichonoldeb ynni adnewyddadwy

Mae Pengelli Isaf yn fferm deuluol gymysg wedi’i lleoli ar gyrion tref Caernarfon. Maen nhw’n ffermio 330 erw gyda buches laeth o 140 o wartheg Holstein Friesian sy’n lloia o fis Medi i fis Mawrth, ond yn gwyro’n sylweddol tuag at yr hydref. Mae’r gwartheg yn cynhyrchu 8,500 litr ar gyfartaled fesul buwch bob blwyddyn, ac mae’r llaeth yn cael ei werthu i Hufenfa De Arfon ar gontract yn seiliedig ar gyfansoddion ar gyfer cynhyrchu caws. Mae’r holl heffrod cyfnewid a'r stoc ifanc yn cael eu magu ar y fferm, ac mae bîff o’r fenter laeth naill ai’n cael ei werthu ar ffurf lloi, anifeiliaid stôr neu’n cael eu pesgi ar y fferm gan ddibynnu ar y flwyddyn, twf y glaswellt a chynnyrch porthiant. Mae’r fferm yn cadw diadell o 300 o famogiaid croes sy’n ŵyna dan do ac yn symud oddi ar y platfform pori llaeth ar ôl ŵyna ym mis Mawrth. Ynghyd â thoriadau silwair, tyfir ambell i gnwd gan gynnwys cnwd o india-corn blynyddol sy’n cael ei silweirio ar gyfer y dogn cytbwys cyflawn i’r fuches laeth dros y gaeaf.

Fel gydag unrhyw fusnes ffermio llaeth arall, mae ynni a thrydan yn gost sylweddol, gyda defnydd blynyddol o 74,000 kW sy’n costio £24,000 i’r busnes. Mae’r teulu’n awyddus i gwblhau astudiaeth ddichonoldeb i ymchwilio pa fath o systemau cynhyrchu trydan adnewyddadwy sy’n gweddu orau i’w busnes fferm, a chyfrif elw ar fuddsoddiad ar yr amser adennill i dalu costau llog y banc.

Bydd y prosiect hefyd yn cyfrannu at ganlyniadau Rheoli Tir yn Gynaliadwy gan gynnwys:

• Storio cymaint o garbon â phosibl
• Lleihau allyriadau nwyon tŷ gwydr
• Ecosystemau cydnerth