14 Awst 2023
Mae cynllun rheoli maetholion a ariennir yn rhannol gan Cyswllt Ffermio yn caniatáu i fferm sy’n cadw da byw yng Nghymru gynnal cnwd glaswellt a chynnyrch âr a lleihau dibyniaeth ar wrtaith synthetig.
Mae Harri Parri a’i deulu yn ffermio 293 hectar ar draws tri daliad ger Pwllheli ac ym Mhen Llŷn.
Yma, maent yn rhedeg buches sugno o wartheg bîff Stabilisers, diadell o famogiaid Lleyn a Lleyn x Suffolk Seland Newydd a 32,000 o ieir maes.
Yn 2021, dyfarnwyd cyllid i’r busnes gan Wasanaeth Cynghori Cyswllt Ffermio i dalu’n rhannol am Gynllun Rheoli Maetholion.
Defnyddiwyd y cyllid i lywio penderfyniadau priodol ar chwalu maetholion ar gyfer caeau.
Ers hynny, mae targedu'r gwaith chwalu hynny a rheoli tail buarth a thail ieir yn well wedi galluogi'r busnes i haneru faint o wrtaith y mae’n ei brynu.
“Mae gennym ni ddigonedd o botash a ffosffad yn deillio o’r dofednod, a thrwy brofi’r pridd a chynlluniau rheoli maetholion, rydym yn gallu ei ddefnyddio’n well sy’n golygu nad oes angen i ni brynu potash a ffosffad cemegol, dim ond nitrogen neu wrea,’’ eglura Harri.
“Rydym wedi lleihau costau mewnbwn ac yn parhau i gynnal cynnyrch yn ein cnydau oddi ar y tir hefyd.''
Mae deugain hectar o haidd, ceirch a betys porthiant yn cael eu tyfu mewn cylchdro o bedair neu bum mlynedd i leihau’r risg i’r busnes yn erbyn prisiau porthiant uchel.
Mae mwyafrif y cnydau âr yn cael eu tyfu gydag ychydig iawn o Nitrogen mewn bagiau.
Mae rhedeg menter ffermio gymysg yn adeiladu gwytnwch yn y pridd, gan ganiatáu i gynnyrch o fwy na 3t/erw gael ei ddal o haidd heb y mewnbwn a brynwyd.
Mae gan y mwyafrif o gaeau fynegai P a K o 2 neu 3 a pH ar draws cyfartaleddau’r fferm 6.1.
Mae profi’r pridd yn arwain y busnes ar anghenion maetholion caeau, er mwyn llywio penderfyniadau ynghylch ble mae angen targedu tail.
Am y chwe blynedd diwethaf, mae Harri wedi defnyddio calch ar ffurf pelenni yn hytrach na chalch confensiynol i godi lefelau pH y pridd ar ôl mynychu diwrnod agored Cyswllt Ffermio lle trafodwyd y dull hwn.
Dywed fod diwrnodau agored fel y rhain yn ddefnyddiol iawn i ennill gwybodaeth am syniadau newydd neu atgyfnerthu arferion presennol.
“Rwy'n cael cipolwg yn y digwyddiadau hyn ac yng ngrwpiau trafod bîff a defaid a dofednod Cyswllt Ffermio yr wyf yn aelod ohonynt.''
Mae'r grwpiau trafod hyn yn cyfarfod pedair neu bum gwaith y flwyddyn, ac wedi'u hwyluso gan y Swyddog Datblygu Lleol.
“Fel grŵp bîff a defaid, roeddem yn awyddus i gyflwyno elfen fusnes ac roedd yr hyblygrwydd i wneud hyn ac ehangu ein hystod o siaradwyr,’’ meddai Harri.
Pan sefydlodd y teulu’r busnes wyau buarth prin oedd eu gwybodaeth am ddofednod, felly mae bod yn rhan o grŵp trafod wedi bod o gymorth.
Mae’r busnes yn cyflogi dau weithiwr llawn amser a saith gweithiwr rhan amser ar draws yr holl fentrau, gyda Harri a’i dad yn gweithio’n llawn amser yn y busnes hefyd.
Mae sicrhau bod gan bawb yr hyfforddiant sgiliau cywir yn flaenoriaeth. “Mae cymorth sgiliau a hyfforddiant Cyswllt Ffermio wedi bod yn hanfodol i sicrhau ein bod yn cael y sgiliau a’r cymwyseddau allweddol sydd eu hangen arnom i gyflawni ein hamcanion personol, busnes a thechnegol.”
Mae Harri a'i staff wedi manteisio ar nifer o gyrsiau hyfforddiant a ariannwyd gan Cyswllt Ffermio, o hyfforddiant dofednod sy'n ofynnol yn ôl British Lion Code i ddiogelwch tryc codi telesgopig ar gyfer tir garw (telehandler) a beic cwad i gyd wedi'u hariannu hyd at 80%.
Fel ffermwr, mae Harri yn gweld datblygiad y busnes drwy gyflwyno syniadau newydd yn raddol fel y ffordd ymlaen.
“Os ydych chi'n datblygu’n barhaus, yn lle chwyldroi a newid popeth dros nos, mae'r system yn symud gyda chi, mae'r cyfan yn slotio i'w le.
“Rydym bob amser yn cwestiynu beth rydym yn ei wneud i sicrhau ein bod yn gwneud popeth cystal ag y gallwn.''
I gael rhagor o wybodaeth am sut y gallwch gael cyngor arbenigol drwy’r Gwasanaeth Cynghori neu i wneud cais am Sgiliau a Hyfforddiant, ewch i www.llyw.cymru/cyswlltffermio neu cysylltwch â’ch Swyddog Datblygu Lleol llyw.cymru/cyswlltffermioswyddogion.