Rhaglen Geneteg Defaid Cymru

Beth yw Rhaglen Geneteg Defaid Cymru?

Mae Rhaglen Geneteg Defaid Cymru yn becyn cymorth newydd sbon gan Cyswllt Ffermio, sy'n cynnig cymorth technegol ac ariannol, arweiniad a chyngor i ffermwyr defaid i gryfhau perfformiad eu diadell, gwella cynhyrchiant a chynyddu proffidioldeb drwy wella geneteg.

Beth fyddwch chi'n ei ennill drwy gymryd rhan?

Dysgwch sut i ddefnyddio Gwerthoedd Genetig Amcangyfrifiedig (EBVs) i wneud y mwyaf o botensial bridio eich diadell, trwy ddewis yn ôl nodweddion allweddol sy'n berthnasol i'ch diadell eich hun.
Lluniwch gynllun gweithredu bridio gydag argymhellion clir ar y camau y dylech eu cymryd i wella ansawdd eich diadell gan gynnwys cofnodi perfformiad a dadansoddi data allweddol.
Cyngor arbenigol i sicrhau bod eich defaid yn gwneud cynnydd genetig, gan sicrhau gwell iechyd y ddiadell a gwell perfformiad economaidd.
Trwy brosiectau arloesol, cyfrannwch at ymchwil arloesol sy'n canolbwyntio ar fridio ar gyfer allyriadau methan is, bridio ar gyfer ymwrthedd i lyngyr, a manteision defnyddio gwerthoedd bridio genomig yn eich diadell yn rheolaidd.

Strwythur y Rhaglen

Bydd y rhaglen yn cael ei rhannu'n ddwy haen, Haen 1 a Haen 2. Bydd Haen 1 yn cynnwys bridiau defaid mynydd ac ucheldir Cymreig.

Yn ogystal â chymorth wedi'i dargedu ar gyfer bridiau defaid o fewn Haen 1, drwy gynnwys Haen 2, bydd y rhaglen hefyd yn cynnig cymorth i fridiau mamol penodol o fewn y meini prawf cymhwysedd sy'n gyfyngedig i: Lleyn, Romney, Charmoise, ac Wyneblas Caerlŷr.

Bydd ceisiadau ar gyfer y ddwy haen yn agored i ddiadelloedd sy'n cofnodi ar hyn o bryd yn ogystal â diadelloedd sy'n newydd i gofnodi perfformiad.

Gellir dod o hyd i'r meini prawf cymhwysedd yma.

Bydd cymorth ariannol yn cael ei gynnig fel â chanlyn:

	Haen 1		Haen 2
	Diadelloedd sy’n bodoli eisoes (sydd wedi symud drosodd o’r Cynllun Hyrddod Mynydd gan HCC)	Diadelloedd newydd (wedi ei recriwtio i’r Rhaglen Geneteg Defaid Cymru yn 2023)	Diadelloedd newydd (wedi ei recriwtio i’r Rhaglen Geneteg Defaid Cymru yn 2023)
Genoteipio y ddiadell gnewyllol (wedi ei ariannu 100%)		X
Genoteipio hyrddod a defaid blwydd (wedi ei ariannu 100%)		X
Genoteipio ŵyn (wedi ei ariannu 50%)	X	X
Costau Signet (wedi ei ariannu 100%)	X	X	X
Sganio uwchsain (wedi ei ariannu 100%)	X	X	X

Beth fydd y rhaglen yn ei gynnwys?

Drwy weithio'n agos gydag arbenigwyr geneteg flaenllaw, Innovis, ac AHDB-Signet, bydd y rhaglen yn canolbwyntio ar wella effeithlonrwydd economaidd ac amgylcheddol diadelloedd defaid yng Nghymru drwy gasglu a dadansoddi data, yn ogystal ag archwilio arloesedd a gwaith ymchwil arloesol.

Bydd y rhaglen yn cynnwys gwahanol elfennau, gyda'r amcan allweddol o gryfhau'r wybodaeth a'r ddealltwriaeth o gofnodi perfformiad a dewis EBVs i gyd-fynd â gofynion y ddiadell.

Bydd diadelloedd sy'n cymryd rhan yn cael eu cefnogi i gasglu data perfformiad diadell hanfodol drwy gydol y rhaglen, gyda'r opsiwn o gofnodi â llaw neu ddefnyddio prawf tras DNA. Bydd sganio uwchsain hefyd yn cael ei wneud yn flynyddol ar ŵyn er mwyn asesu dyfnder y cyhyrau a'r braster.

Bydd un elfen o'r rhaglen yn cynnwys casglu Dangosyddion Perfformiad Allweddol ar gyfer pob diadell, a llunio cynllun gweithredu bridio yn seiliedig ar berfformiad genetig cyfredol, gan werthuso tueddiadau genetig. Bydd y cynllun yn caniatáu i ffermwyr nodi nodweddion i'w gwella, gan eu helpu i ddewis hyrddod ag EBV addas i dargedu gofynion eu diadell.

Elfen arall o'r rhaglen fydd cael mynediad at Becyn Cymorth Cyswllt Ffermio wedi'i deilwra a fydd yn arwain at fynediad at fodel dysgu newydd sbon - 'Yn y Gêr ar gyfer Geneteg'.

Bydd agwedd 'Yn y Gêr ar gyfer Geneteg' y rhaglen yn cynnig cyngor ac arweiniad i unigolion drwy wahanol ffyrdd, gan gynnwys, er enghraifft, gweithdai, clinigau, digwyddiadau a Dosbarthiadau Meistr. Bydd cyfranogwyr yn gallu cael mynediad at y model yn dibynnu ar lefel eu profiad o fewn gwelliant genetig.

Bydd y rhaglen hefyd yn archwilio arloesedd a thechnolegau newydd sy'n ymwneud â geneteg defaid. Bydd cyfranogwyr yn cael cynnig cyfle i gymryd rhan mewn ymchwil arloesol, gyda'r nod o lunio nodweddion i dargedu materion penodol, e.e. gostwng allyriadau methan a lleihau beichiau llyngyr.